1. Gider Kısıtlaması: Tanım ve Kapsam
7194 sayılı Kanun, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. ve 68. maddelerinde önemli değişiklikler yapmıştır. Özellikle binek otomobillere ilişkin giderlerin sınırlanması ön plandadır:
- Kiralama Giderleri: Aylık 5.500 TL'lik sınır.
- Amortisman: ÖTV ve KDV hariç 160.000 TL’ye kadar düşülen amortisman tutarı, ikinci el araçlarda ise bu sınır 300.000 TL'dir.
- Yakıt ve Bakım: Ticari kazanç ya da serbest meslek kazancı kapsamında, bu giderlerin %70’ine kadar indirim yapılabilir.
Bu düzenlemeler, ticari kazanç ve serbest meslek kazançlarında gider yazılabilecek tutarları kontrol altına almayı hedefler. Örneğin, bir işletme hem kiralama giderini hem de amortismanı aynı yıl içinde belirli sınırlar dâhilinde indirime konu edebilir.
2. Muhasebe Uygulamaları: Kayıt Örnekleri
Muhasebe açısından, gider kısıtlamasına tabi bir binek araç kiralamasında aşağıdaki gibi bir kayıt yapılabilir:
Gider Kısıtlaması ve Muhasebe Uygulamaları: Detaylı Analiz ve Örnekler
7194 sayılı Kanun'un getirdiği düzenlemeler kapsamında, işletmeler için önemli değişiklikler yapılmıştır. Özellikle binek otomobiller, akaryakıt, bakım ve amortisman giderleri gibi konularda kısıtlamalar dikkat çekmektedir. Aşağıda bu düzenlemeler ve muhasebe uygulamaları detaylı şekilde açıklanmıştır:
1. Akaryakıt Giderleri ve Kısıtlama Uygulaması
Binek otomobillere ilişkin akaryakıt, bakım ve diğer masraflar, ticari kazanç ya da serbest meslek kazançlarından düşülebilecek giderler arasında yer alır. Ancak, bu giderlerin yalnızca %70’i indirime tabi tutulur.
Muhasebe Kaydı:
Bir işletmenin binek aracı için 1.000 TL’lik akaryakıt faturası ödediğini varsayalım.
- Bu durumda gider olarak yazılabilecek tutar: 1.000 TL x %70 = 700 TL
- Kalan 300 TL ise Kanunen Kabul Edilmeyen Gider (KKEG) olarak kaydedilir.
Muhasebe kaydı:
770 Genel Yönetim Giderleri 700
689 Kanunen Kabul Edilmeyen Gider 300
100 Kasa / 102 Bankalar 1.000
2. Araç Kiralama Giderleri
Binek araç kiralama giderleri için aylık 5.500 TL sınırı bulunmaktadır. Bu sınırın üzerindeki tutarlar KKEG olarak kaydedilir.
Muhasebe Kaydı:
Bir işletme aylık 7.000 TL bedelle araç kiraladığında, gider yazılabilecek tutar 5.500 TL ile sınırlıdır.
- 1.500 TL KKEG olarak kaydedilir.
Muhasebe kaydı:
770 Genel Yönetim Giderleri 5.500
689 Kanunen Kabul Edilmeyen Gider 1.500
102 Bankalar 7.000
3. Amortisman ve KDV/ÖTV Kısıtlamaları
Binek araçlarda amortisman giderleri, aracın ÖTV ve KDV hariç tutarı üzerinden hesaplanır. Ancak, bu tutar 160.000 TL (ikinci el araçlar için 300.000 TL) ile sınırlandırılmıştır. KDV ve ÖTV bedellerinin gider olarak yazılabilmesi mümkün değildir.
Örnek:
Bir işletme, ÖTV ve KDV hariç 200.000 TL değerinde bir araç satın almış olsun:
- Amortisman hesaplanacak tutar: 160.000 TL
- Kalan 40.000 TL, KKEG olarak kabul edilir.
Muhasebe kaydı:
257 Birikmiş Amortismanlar 32.000
689 Kanunen Kabul Edilmeyen Gider 8.000
100 Kasa / 300 Borçlar 40.000
(Amortisman oranı: %20, 1 yıl üzerinden hesaplanmıştır.)
4. Örnek Akaryakıt Gider Senaryosu
Bir işletme, bir yıl boyunca araçları için toplam 50.000 TL akaryakıt harcaması yapmış ve tamamını gider olarak göstermek istemiştir. Ancak:
- %70’i düşülebilir gider: 35.000 TL
- %30’u KKEG: 15.000 TL
Muhasebe kaydı:
770 Genel Yönetim Giderleri 35.000
689 Kanunen Kabul Edilmeyen Gider 15.000
102 Bankalar 50.000
5. Yeni Dönemde Yeniden Değerleme ve Öneriler
Her yıl yeniden değerleme oranına göre amortisman ve gider kısıtlaması tutarları güncellenmektedir. Bu nedenle:
- Kira sınırı (2024 için tahmini): 6.000 TL olabilir.
- Amortisman üst sınırı: Tahmini %25 oranında artırılabilir.
İşletmelerin, gider kısıtlamasına tabi işlemleri doğru kaydetmesi ve KKEG olarak gösterilen tutarları vergi matrahı hesaplamalarına doğru şekilde dahil etmesi gereklidir.
Gider kısıtlaması, işletmelerin muhasebe uygulamalarında detaylı planlama ve doğru kayıt tutma gerekliliğini artırmaktadır. Örneklere dayanarak, giderlerin hangi kısımlarının indirime tabi olduğu ve hangilerinin KKEG olarak gösterilmesi gerektiği netleştirilmiştir.
###Yeniden Değerleme ve Gelecekteki Uygulamalar
Vergi Usul Kanunu uyarınca yeniden değerleme oranlarının her yıl güncellenmesi, bu tür sınırlamaların tutarlarını da etkilemektedir. Örneğin, amortisman ve kira sınırları her yıl yeniden değerlemeye göre artırılabilir. Bu nedenle mükelleflerin yıllık güncellemeleri takip etmesi gerekir.
