732 Genel Üretim Giderleri Bütçe Farkları Hesabı: Fiili üretim genel giderleri ile maliyetlere yüklenen önceden saptanmış giderler arasındaki olumlu ya da olumsuz bütçe farklarının izlendiği hesaptır.

732 Genel Üretim Giderleri Bütçe Farkları Hesabının İşleyişi: Olumsuz farklar hesabın borcuna olumlu farklar ise alacağına kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap ilgili stok ve satış maliyeti hesaplarına aktarılarak kapatılır.

731 Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesabı: Genel üretim giderlerinin üretim maliyetlerine yüklenmesini sağlayan hesaptır.

731 Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesabının İşleyişi: Önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden saptanmış genel üretim giderleri, fiili maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda, 730 Genel üretim Giderleri Hesabının borcuna kaydedilen giderleri, bu hesabın alacağı karşılığı 151 Yarı Mamüller Üretim Hesabı ile diğer aktif, gider ve zarar hesaplarına borç kaydedilir.

Örnek: İşletmenin üretiminde kullanılan bir makinede bakım yaptırılmış ve ücret olarak 3.000 TL peşin ödenmiştir. KDV %18 hariç.

Üretim giderleri oluştuğunda:

Yansıtma hesabı tutar üretim hesabına aktarıldığında:

Dönem sonlarında yansıtma hesabı ile karşılaştırılıp kapatıldığında:

730 Genel Üretim Giderleri Hesabı: İşletmelerde üretimi ve bu üretime bağlı hizmetler için yapılan direkt işçilik ve direkt ilkmadde ve malzeme dışında kalan giderlerin izlendiği hesaptır.

730 Genel Üretim Giderleri Hesabının İşleyişi: Tahakkuk eden giderler bu hesabın borcuna kaydedilir. Dönem sonlarında 731 Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.

Örnek: İşletmenin üretiminde kullanılan bir makinede bakım yaptırılmış ve ücret olarak 3.000 TL peşin ödenmiştir. KDV %18 hariç.

723 Direkt İşçilik Süre Farkları Hesabı: Önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumda fiili giderler ile önceden saptanmış giderler arasındaki olumlu ya da olumsuz süre farklarının kaydedildiği hesaptır.

723 Direkt İşçilik Süre Farkları Hesabının İşleyişi: Olumsuz süre farkları bu hesabın borcuna olumlu süre farkları ise alacağına kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap ilgili stok ve satış maliyeti hesaplarına aktarılarak kapatılır.

722 Direkt İşçilik Ücret Farkları Hesabı: Önceden saptanmış maliyet hesaplama yöntemlerinin uygulandığı durumda, fiili direkt işçilik giderleri ile önceden saptanmış ve maliyetlere yüklenmiş direkt işçilik giderleri arasındaki olumlu veya olumsuz ücret farklarının izlendiği hesaptır.

722 Direkt İşçilik Ücret Farkları Hesabının İşleyişi: Olumsuz ücret farkları bu hesabın borcuna, olumlu ücret farkları ise alacağına kaydedilir. Bu hesap dönem sonlarında ilgili stok ve satış maliyeti hesaplarına aktarılarak kapatılır.

721 Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma Hesabı: Direkt işçilik giderlerinin üretim maliyetine yansıtılmasını sağlayan hesaptır.

721 Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma Hesabının İşleyişi: Fiili maliyet yöntemi uygulandığında 720 Direkt İşçilik Giderleri Hesabının borcuna gider çeşidi olarak kaydedilen giderler ile önceden saptanmış maliyet yöntemleri uygulandığında önceden saptanmış direkt işçilik giderleri, maliyet unsuru olarak bu hesabın alacağı karşılığında 151 Yarı Mamüller Üretim Hesabına borç kaydedilir. Fiili maliyet yönteminin uygulandığı işletmelerde üretim yapılmayan işçilikler olağan durumlarda bu hesabın alacağı karşılığı 680 Çalışmayan Kısım Giderleri Hesabının borcuna aktarılır.

Örnek: 2009 mart ayında işletmenin üretim bölümünde çalışan işçilerine ödediği brüt ücretler şöyledir; çalıştırdığı işçilerden birine aylık olarak brüt 1.500 TL, diğerine ise 1.000 TL ödemiştir. İşyerinin tehlike sınıfı 2 dir.

İşçilik giderleri oluştuğunda:

Yansıtma hesabı ile harcanan tutar üretim hesabına aktarıldığında:

Dönem sonlarında yansıtma hesabı ile fiili gider hesabı karşılaştırılıp kapatıldığında:

720 Direkt İşçilik Giderleri Hesabı: Bu giderler esas üretim gider yerleri ile ilgilidir ve belli bir mamül veya hizmetin üretim maliyetine doğrudan doğruya yüklenebilen işçilik giderlerini kapsar. Bu giderler hangi mamül veya mamül grubu için harcandığı izlenebilen ve herhangi bir dağıtım anahtarına gerek duymadan, işçi başına düşen çalışma süresi ölçülebilen işçilik giderlerinden oluşur.

720 Direkt İşçilik Giderleri Hesabının İşleyişi: Dönem içinde esas üretim gider yarinde çalışan işçilere ait direkt işçilik giderleri tahakkuk ettikçe bu hesaba borç yazılır. Dönem sonlarında hesap 721 Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma Hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.

Örnek: 2009 mart ayında işletmenin üretim bölümünde çalışan işçilerine ödediği brüt ücretler şöyledir; çalıştırdığı işçilerden birine aylık olarak brüt 1.500 TL, diğerine ise 1.000 TL ödemiştir. İşyerinin tehlike sınıfı 2 dir.

İşletmede çalışan işçilerin ilk önce ücret bordrosunu düzenleyeyelim:

SSK işveren payı: Brüt ücret x %[19 + ( tehlike sınıfı / 2 )]:

19 + ( 2 / 2 ) = 20
Brüt ücret x %20
2.500 x 0.20 = 500
———————
SSK işveren payı = 500

İşsizlik sigortası işveren payı: Brüt ücret x %2:

2.500 x 0.02 = 50
———————
İşsizlik sigortası işveren payı = 50

713 Direkt İlk Madde ve Malzeme Miktar Farkı Hesabı: Maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda fiili direkt ilkmadde ve malzeme giderleri ile önceden saptanmış direkt ilkmadde ve malzeme giderleri arasındaki olumlu veya olumsuz miktar farklarının kaydedildiği hesaptır.

713 Direkt İlk Madde ve Malzeme Miktar Farkı Hesabının İşleyişi: Olumsuz miktar farkları bu hesabın borcuna kaydedilir, olumlu miktar farkları ise alacağına kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap ilgili stok ve satış maliyet hesaplarına aktarılarak kapatılır.

712 Direkt İlk Madde ve Malzeme Fiyat Farkı Hesabı: Maliyet hesaplama yöntemlerinin uygulandığı durumlarda fiili direkt ilkmadde ve malzeme giderleri ile önceden saptanmış ve maliyetlere yüklenmiş, direkt ilkmadde ve malzeme giderleri arasındaki olumlu veya olumsuz fiyat farklarının izlendiği hesaptır.

712 Direkt İlk Madde ve Malzeme Fiyat Farkı Hesabının İşleyişi: Olumsuz fiyat farkları bu hesabın borcuna kaydedilir, olumlu fiyat farkları ise alacağına kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap ilgili stok ve satış maliyet hesaplarına aktarılarak kapatılır.

711 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Yansıtma Hesabı: 710 Direkt İlkmadde ve Malzeme Giderleri Hesabının borcuna gider çeşidi olarak kaydedilen giderler ile, önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden hesaplanmış giderler, maliyet unsuru olarak bu hesaba kaydedilir.

711 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Yansıtma Hesabının İşleyişi: 151 Yarı Mamüller Hesabının karşılığında bu hesaba alacak olarak kaydedilir. Dönem sonlarında 710 Direkt İlkmadde ve Malzeme Giderleri Hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.

Örnek: Bir üretim işletmesi 10 Aralık 2009 tarihinde 5.000 TL lik hammadde peşin almıştır. 15 Aralık 2009 tarihinde 3.000 TL lik hammadeyi üretime göndermiştir.

Hammadeler yarı mamüllere dönüştüğünde 151 Yarı Mamüllerin Hesabı, 711 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Yansıtma Hesabı ile karşılaştırılır.

Dönem sonlarında 710 Direkt İlk Madde ve Malzeme Hesabı, 711 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Yansıtma hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.

710 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Hesabı: Direkt ilk madde ve malzeme giderleri hesabı, üretilecek ürünle ilgili olan hammadde ve malzeme tüketimlerinin izlendiği hesaptır.

710 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Hesabının İşleyişi: Dönem içinde üretimde kullanılmak üzere ambardan çekilen direkt maddeler bu hesabın borcuna, 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabına alacak kaydedilir. Bu hesap üretim sonunda 711 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Yansıtma hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.

Örnek: Bir üretim işletmesi 10 Aralık 2009 tarihinde 5.000 TL lik hammadde peşin almıştır. 15 Aralık 2009 tarihinde 3.000 TL lik hammadeyi üretime göndermiştir.

Hammadeler yarı mamüllere dönüştüğünde 151 Yarı Mamüllerin Hesabı, 711 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Yansıtma Hesabı ile karşılaştırılır.

Dönem sonlarında 710 Direkt İlk Madde ve Malzeme Hesabı, 711 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri Yansıtma hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.

701 Maliyet Muhasebesi Yansıtma Hesabı: Genel Muhasebe ile maliyet muhasebesi arasında bağlantıyı sağlayan ve maliyet muhasebesi tarafından tutulan ve 700 Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesabı’nın borcuna kaydedilen giderlerin, maliyet muhasebesince ilgili hesaplara aktarılmasını sağlayan hesaptır.

701 Maliyet Muhasebesi Yansıtma Hesabının İşleyişi: Genel muhasebede 700 Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesabı’nın borcuna kaydedilen giderler genel muhasebeden gelen belgeler doğrultusunda maliyet muhasebesinde bu hesabın alacağına, fonksiyonel gider hesaplarının borcuna kaydedilir. Maliyet muhasebesinden genel muhasebeye aktarılan tutarlar ise bu hesabın borcuna, ilgili fonksiyonel gider yansıtma hesaplarının alacağına kaydedilir.

700 Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesabı: Genel muhasebe ile maliyet muhasebesi arasında bağlantıyı sağlayan ve genel muhasebe tarafından tutulan hesaptır. Maliyet muhasebesinin genel muhasebeden ayrı izlendiği durumlarda maliyetlerle ilgili giderler genel muhasebe tarafından bu hesaba borç kaydedilir.

700 Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesabının İşleyişi: Maliyetle ilgili tüm giderler tahakkuk ettikçe hu hesaba borç, ilgili aktif ve pasif hesaplara alacak kaydedilir. Maliyet dönemleri sonunda maliyet muhasebesi tarafından genel muhasebeye bildirilen veriler bu hesabın alacağına, ilgili hesapların borcuna kaydedilir.

698 Enflasyon Düzeltme Hesabı: Bu hesap parasal olmayan kıymetlerin düzeltilmesi sonucu oluşan farkların izlendiği hesaptır.

698 Enflasyon Düzeltme Hesabının İşleyişi: Parasal olmayan bilanço kalemlerinin düzeltilmesi sonucu oluşan farklar, ilgili varlık ve kaynaklara ilişkin defteri kebir hesaplarına (bu hesaplarda enflasyon düzeltmelerinin yarattığı farklar için açılacak tali hesaplara) karşılık bu hesaba kaydedilir. Parasal olmayan varlık kalemlerinin enflasyona göre düzeltilmesi sonucu ortaya çıkan artışlar bu hesabın alacağına, parasal olmayan kaynak kalemlerindeki artışlar ise borcuna yazılır.

Bu hesap, alacak ve borç kalanı vermesi durumuna göre, 648 Enflasyon Düzeltmesi Karları veya 658 Enflasyon Düzeltmesi Zararları hesabına devredilerek kapatılır.

Bilanço kalemleri yanında gelir tablosunu da düzelten işletmeler parasal olmayan varlık ve kaynakların düzeltme farklarına ilave olarak gelir tablosu kalemlerinin düzeltilmesinden ortaya çıkan farkları da bu hesaba kaydederler. Gelir hesaplarının düzeltilmesinden ortaya çıkan farklar ilgili gelir hesaplarının (bu hesaplarda enflasyon düzeltmelerinin yarattığı farklar için açılacak tali hesapların) alacağına karşılık bu hesaba borç yazılır. Gider hesaplarının düzeltilmesinden ortaya çıkan farklar da ilgili gider hesaplarının (bu hesaplarda enflasyon düzeltmelerinin yarattığı farklar için açılacak tali hesapların) borcuna karşılık bu hesaba alacak yazılır. Hesabın alacak kalanı 648 Enflasyon Düzeltmesi Karları hesabına, borç kalanı ise 658 Enflasyon Düzeltmesi Zararları hesabına devredilerek kapatılır.

697 Yıllara Yaygın İnşaat Ve Enflasyon Düzeltme Hesabı: Bu hesap yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerine ait maliyet ve hakedişlere ilişkin enflasyon düzeltmeleri sonucu oluşan farkların izlendiği hesaptır.

697 Yıllara Yaygın İnşaat Ve Enflasyon Düzeltme Hesabının İşleyişi: Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerine ait maliyetlere ilişkin enflasyon düzeltmeleri sonucu oluşan artışlar 17. gruptaki ilgili defteri kebir hesaplarının (bu hesaplarda enflasyon düzeltmelerinin yarattığı farklar için açılacak tali hesapların) borcuna karşılık bu hesabın alacağına kaydedilir.

Hakedişlere ilişkin düzeltmeler sonucu oluşan artışlar da 35. gruptaki ilgili defteri kebir hesaplarının (bu hesaplarda enflasyon düzeltmelerinin yarattığı farklar için açılacak tali hesapların) alacağına karşılık bu hesabın borcuna kaydedilir.

Bu hesap alacak ve borç kalanı vermesi durumuna göre 178 Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı veya 358 Yıllara Yaygın İnşaat Enflasyon Düzeltme Hesabı’na devredilerek kapatılır.

İnşaat ve onarım işlerinde birden fazla proje olması durumunda bu hesapta her bir proje için bir tali hesap açılarak farklar projeler itibariyle izlenir.